Cúng Thổ Công (Chi tiết bài cúng, văn khấn, mâm cúng, lễ vật)

1. Ý nghĩa của việc bài cúng Thổ Công

1.1. Tầm quan trọng của lễ cúng Thổ Công

Thổ Công hay Thổ Địa là các vị Thần linh thuộc Đạo giáo Trung Hoa được du nhập, tiếp thu vào Việt Nam từ rất lâu đời. Sau này kết hợp với tín ngưỡng thờ cúng bản địa đã trở thành một tín ngưỡng không thể thiếu tại Việt Nam.
Một số giả thuyết cho rằng Thổ Công là một trong ba vị Táo Quân trong Sự tích Táo Quân. Thổ Công cai quản vùng đất còn Táo Quân cai quản việc bếp núc trong nhà.

Chắc hẳn chúng ta điều biết việc cúng bài thần linh tại Việt Nam là một phong tục cổ truyền lâu đời từ đời sống tâm linh xưa để lại. Điểm chung của các nghi lễ liên quan đến đất đai nhà cửa đó là xin phép, thông báo, mong cầu một tương lai tốt đẹp, những điều may mắn sẽ đến với gia đình. Cúng Thổ Công là một nghi lễ vô cùng quan trọng được phát huy và mở rộng đến hiện nay với 2 ý nghĩa chính sau:

• Mỗi vùng đất sẽ có Thổ Công cai trị, mọi việc làm liên quan đến đất đai đều phải xin phép ngài trước khi thực hiện. Điều này thể hiện sự kính trọng, biết ơn với các bậc bề trên, lòng thành gia chủ. Từ đó thần linh sẽ phù hộ độ trì cho việc làm sắp tới, tương lai gia đình thuận lợi.
• Một nghi lễ khi cúng Thổ Công hay Thổ Địa đó là cúng vong linh. Bố thí vong linh cũng là một văn hóa lâu đời trong thế giới tâm linh. Ý nghĩa của điều này là để tránh sự quậy phá các vong linh trong quá trình sinh sống.

1.2. Thời gian thực hiện nghi lễ cúng Thổ Công

Lễ cúng Thổ Công vào ngày mùng 1 (lễ Sóc) và cúng vào chiều tối ngày rằm (lễ Vọng) hàng tháng. Lễ vật là lễ chay: Hương, hoa, trầu cau, tiền vàng, hoa quả. Cũng có thể cúng thêm lễ mặn như: rượu, thịt luộc, thịt gà... Và quan trọng hơn hết là lòng thành tâm kính lễ, cầu xin. Trong những ngày này sẽ khấn bái Thổ Công trước rồi mới đến tổ tiên, mặc dù là cúng bái Thổ Công nhưng khi khấn cần phải khấn đầy đủ các thần linh trong nhà.

2. Lễ cúng Thổ Công gồm những gì?

2.1. Sắm lễ cúng Thổ Công

Mâm cúng Thổ Công tươm tất và ý nghĩa sẽ thể hiện lòng thành của gia đình đối với các thần linh, Thổ Công. Cầu mong sự phù hộ để gia đình được bình an, yên ổn làm ăn, công việc thuận lợi, suôn sẻ. Lễ cúng Thổ Công cơ bản gồm có:

• Một mâm trái cây ngũ quả
• Một bó hoa cúc vàng kim cương
• Một bộ nhang rồng phụng
• Nước suối
• Giấy tiền vàng cúng thần tài
• Một phần chè
• Một phần xôi gấc
• Cá lóc nướng
• Một con gà luộc (tùy tâm)
• Heo quay miếng hay nguyên con(tùy tâm)
• Một bộ tam sên gồm có 3 quả trứng, 3 tôm và thịt luộc (tùy tâm)

2.2. Bài cúng Thổ Công Thổ Địa

Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười Phương Chư Phật, Chư phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vi Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Thần quân
Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long Mạch
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần
Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là:……………………………………..
Ngụ tại:…………………………………………………………..
Hôm nay là ngày…… tháng…… năm…., tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa. Long Mạch Tôn thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời thương xót thương tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!

2.3. Khoa cúng Thổ Công

Thần linh thổ địa táo phủ Hương phụng hiến, cúng giàng Chư Thánh chúng, tín chủ đầu thành, nghinh triệu thỉnh. Nguyên kỳ thần lực giáng hoa duyên. Các chân phương ngung sinh hoan hỷ. Khuông phù gia trạch bảo bình an, phúc thọ vĩnh miên miên, Thiết dĩ đàn duyên sơ khải, tịnh cúng phu trần, duy bài biện chi trang nghiêm, khủng vãng lai chi uế chược, bằng tư pháp thủy phần bỉ trần lao, tịnh uế chân ngôn, cẩn đương trì tụng.
Như lai công đức thủy, Danh vị cam lộ tương
Nhất trích sái đàn tràng, Cấu uế tất thanh tịnh
Án bắc đế tra, thiên thần la na địa tra sa hạ (7 lần)
- Thiết dĩ thần chủ, cung bằng ngũ phận dĩ tiềm thông, nhất khí huyền hư dụng cách, nhất tâm nhi biến đạt phu trần đăng trúc lễ sám Thổ Công, dực mông thần lực dĩ hộ trì, ngưỡng vọng uy linh nhi chứng giám tư thời. (Mỗ) tiết hữu (tín chủ). Tinh kỷ trì vì, doanh cư thử trạch, mỗi niệm quá du, vũ cử tá doanh , vi can cấm kỵ, thức khởi công động thổ, Xúc phạm thần minh, viên trần nhương săm, chi nghi, ngưỡng tích bình an chi khánh, do thị kim nguyệt cát nhật, thỉnh mạnh mạnh pháp sư tựu vu gia sứ, tu thuyết kỳ an khánh trạch, lễ xám Thổ Công, thỉnh phúc duyên sinh pháp đàn, nhất duyên tuân hành khoa phạm, tuyên diễn chân ngôn, nguyện tứ uy Quang giáng lâm pháp tịch, triệu thỉnh chân ngôn cẩn đương trì tụng.
- Dĩ thử linh thanh thân triệu thỉnh
- Ngũ phương địa chủ nguyên văn chi
- Nguyện bằng tam bảo lực gia trì
- Nguyễn tại kim thời lai giang phó
Nam mô bộ bộ đế ly giá ly đá ly đát đa nga đá gia (7 lần)
- Thượng lai nghỉnh thỉnh chân ngôn tuyên dương dĩ kính chúng đẳng kiền thành thượng hương nghinh thỉnh.
* Nhất tâm phụng thỉnh mệnh thừa thiên đế trức thuộc địa tư, bảo phương ngung, trạch sả chi chung. Chấn cương giới môn đình chí ngoại. Cung duy ngũ phương ngũ để, vạn phúc phu nhân cập bản sứ thần linh táo phủ, tinh chư quyến thuộc.
Duy nguyện bất chi kiển thỉnh, lân mẫn hữu tình chứng minh công đức.
* Nhất tâm phụng thỉnh. Trức tư địa chủ, vị trấn phương ngung, kỷ cương lý chi ngũ phân, tác thần kỳ chi chúa tể.
Cung duy, đông phương, cửu di quân, Nam phương bất luyến quân, tây phương lục tuất quân, bắc phương ngũ hóa quân, trung ương tam thái quân, thổ hầu thổ bá quân, thổ mãnh thổ trọng, thổ khảm thổ khang, thổ lý, thổ tôn, thổ gia quyến thuộc.
Duy nguyện, đồng thừa pháp lực, vận thần uy, dáng phó hương duyên thụ tư cúng dàng.
* Nhất tâm phụng thỉnh: Quyền tư lục hợp vị liệt tứ duy, khử hung ác chi tha phương, tập chinh tường ư thử giới, cung duy ngũ phương Thổ Công, địa chủ thổ phủ thần kỳ, thanh long bạch hổ, chu tước huyền vũ thần, cửu cung bái quái, táo thủ thần linh, cấm kỵ đảng thần nhất thiết uy linh.
Duy nguyện, uy quang bất sả, giáng phó đàn duyên thụ tư cúng dàng. Thượng lại triệu thỉnh trân ngôn tuyên dương dĩ kính, giáo hữu an tọa chân ngôn trì tụng.
- Thần đức tòng không lai giáng hạ
- Khoát nhiên tâm nguyệt thính gia đà
- Tùy phương ứng hiện biến quang minh
- Giáng phó gia đường an vị tọa,
Án tra ma sa hạ (3 lần)
- An tọa chân ngôn tuyên dương dĩ kính, năng linh cúng cụ, nhất nhất vô biên, thượng hiến thánh từ, phủ thủy lạp thụ, tán chủ kiến thành thượng hương phụng hiến (chú biến thực cam lộ ).
- Vô lượng nhân duyên nhất thiết cúng
- Phổ thí pháp giới chư quần sinh
- Nhược dĩ hương hoa phổ cúng dàng,
- Duy năng thành tựu phật công đức.
* Án nga nga năng tam bà phiệt nhật la hộc (3 lần)
- Thượng lai hiến cúng công đức, dĩ chu kim hữu sớ văn cẩn đương tuyên đọc (đọc sớ xong).
- Thượng lai văn sớ tuyên đọc dĩ chu, ngưỡng vọng thán từ phủ thùy thái lạp, kim hữu sớ văn dụng bằng hỏa hóa.
Án bạt đà lô lê chi linh sa hạ (7 lần)
(Nếu cúng dàng được thì thắp thêm năm ngọn đằng. Nếu không cúng thì lễ tạ hết nếu cúng thì bạch tiếp đường dưới)
Hiến đăng – Đăng phụng hiến, cúng dàng địa phủ tối u linh, tín chủ kiền tương. Đăng phụng hiến, Kim thời bảo diên Chiếu Quang minh, Trạch chủ bảo an linh. Đại Thánh phổ quang minh vương bồ
* Phù đẳng giả, phan hoa quan ảnh, đăng chúc giao huy hình như bắc đẩu chi quang minh, thể tựa nam tinh chi nãn diệu, thần tiên viên đổ, tầm ảnh nhi lai hiền thánh giao quang bỉnh cầu hữu nhi tất ứng. Thị tịch thanh phong, thấu lộ thụy đắc môn, bá tiên giả dĩ lai lâm, thiết linh quan nhi chứng giám, cung đối thần minh, đồng thanh tuyên tán.
- Cẩn trì thử đăng, cúng dàng đông phương thanh đế Thổ Công địa chủ, thổ phủ linh kỳ, thổ gia quyến thuộc phụ nguyện.
- Mộc đức huy đằng diệu trấn phương
- Bỉnh trừ tai ách chí vinh sương
- Thanh long uất mậu an đông vị
- Tòng bách kiên trinh bảo thọ trường
- Đăng trúc dĩ nhiên kiến thành bái hiến.
- Cẩn trì thử đăng cúng dàng nam phương xích đế, công địa chủ, phủ linh kỳ, thổ gia quyến thuộc phụ nguyện.
- Hoàng hoàng hỏa Đức chiếu Nam phương
- Chu tước đường tiền nghiễm chính dương.
- Sích đế Thổ Công ngọ vị.
- Đăng chức dĩ nhiên kiền thành bái hiến.
- Cẩn trì thử đăng, cúng dàng tây phương bạch đế, công địa chủ, phủ linh kỳ, thổ gia quyến thuộc phục nguyện
- Phúc tinh thuận chữ điệu đoài phương
- Kim đức huy đằng an rậu vị
- Hộ phù nhân vật dĩ khang cường,
+ Đăng chúc dĩ nhiên kiền thành bái kiến
- Cẩn trì thử đăng cúng dàng bắc phương hắc đê, Thổ Công địa chủ, thổ phủ linh kỳ thổ gia quyến phục nguyện.
- Hắc tinh thủy đức chiếu thần linh
- Đăng tận hung tà quỷ yêu hình
- Huyền vũ nguy nguy an khảm vị
- Khuông phù trạch xã bảo bình an.
+ Đăng chúc dĩ nhiên kiển thành bái hiến
* Cẩn trì thử đăng, cúng dàng trung ương Hoàng đế, Thổ Công địa chủ, thổ phủ linh kỳ. Thổ gia quyến thuộc phục nguyên.
- Trung ương thổ khí trấn trung đình,
- Vạn cổ trường tồn nhạc độc hình,
- Bất nạn tứ phương huy thổ đức
- Bảo phù gia trạch vinh khang linh,
+ Đăng chúc dĩ nhiên kiền thành bái hịch.
* Thị tịch nhiên thử giả đăng, giả thượng triệt nhiên cung, bảo điện hạ cùng, địa phủ ư quan, phàm hữu hôn mê, tất giai chiếu diệu, ngã vị đăng chủ, y bằng thánh giáo, nhiên điểm minh đăng, khả dĩ khứ tai ách chi tiềm tiêu, khả dĩ trợ phúc, tinh chi lăng diệu, do lự quang minh, bất biến, u hiển lan thông, bất bằng ngã phật chi linh quang, hạt sử mê đồ chi phổ chiếu, giáo hữu phổ cúng dàng chân ngôn cẩn đương trì tụng
- Vô lượng nhân duyên nhất thiết cúng,
- Phổ thí pháp giới chư quân sinh,
- Nhược dĩ minh đăng thân cúng dàng,
- Duy năng thành tựu phật công đức.
-Án nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhật la hộc (7 lần)
Nam mô phổ cúng dàng Bồ tát ma ha tát (3 lần)
Nam mô tiêu tai giáng kết tường Bồ tát ma ha tát (3 lần)

3. Thủ tục tiến hành lễ cúng Thổ Công

3.1. Hướng dẫn cách thực hiện lễ cúng Thổ Công Thổ Địa

Sau khi chuẩn bị lễ vật và văn cúng Thổ Công, gia chủ thực hiện tuần tự các bước dưới đây với tấm lòng thành kính. Thần linh sẽ phù hộ cho gia đình gặp nhiều điều may mắn, khỏe mạnh, công việc "thuận buồm xuôi gió":

• Bước 1: Bày biện lễ vật trên một bàn nhỏ đặt tại nơi khô ráo, sạch sẽ trên khu đất. Lễ vật không cần quá cầu kỳ nhưng phải được bố tró hài hòa, chỉnh chu. đẹp mắt thể hiện sự thành kính.
• Bước 2: Thắp hương khấn vái 4 phương 8 hướng. Sau đó quay lại bàn lễ đọc to, rõ ràng bài khấn cúng Thổ Công. Lưu ý trang phục trang nghiêm, chỉnh tề, không cười đùa nói chuyện trong lúc làm lễ.
• Bước 3: Khi hương tàn có thể mang vàng mã đi đốt.
• Bước 4: Thực hiện nghi lễ bố thí cho vong linh muối và gạo. Mục đích tránh sự quậy phá, mời vong linh sau khi nhận lễ hoan hỷ chuyển đến một nơi khác. Đến đây nghi lễ cúng Thổ Công đã được hoàn thành.

3.2. Những lưu ý khi cúng Thổ Công thổ địa tránh phạm phải điều kỵ

Để buổi lễ được diễn ra thuận lợi, tránh những thiếu xót gây tâm lý bất an cho gia đình, gia chủ cần đặc biệt lưu ý những việc sau đây:

• Bàn và khu vực bày biện lễ vật phải khô ráo, sạch sẽ. Mâm cúng bày trí hài hòa, chỉnh chu.
• Lựa chọn những quả chính vừa, căng mọng, tránh cúng những loại quả có gai sắc nhọn, những loại quả như vậy ám chỉ sự xui xẻo, kém may mắn.
• Trang phục và không khí diễn ra buổi lễ trang nghiêm, không nói chuyện, cười đùa trong lúc làm lễ.
• Đợi cho hương cháy hết thì gia chủ mới đi tạ lễ hóa vàng cho các Thổ Địa, Thổ Công.
• Hạn chế có sự xuất hiện của trẻ nhỏ bởi có thể gây mất trật tự ảnh hưởng đến nghi lễ, nô đùa vô tình xô đổ các lễ vật trên bàn.

Trên đây là toàn bộ những nội dung, phong tục lên quan đến cúng Thổ Công thổ địa. Hi vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc có thêm những thông tin hữu ích để việc thờ cúng diễn ra chu đáo, cẩn thận. Gia đình luôn gặp bình an may mắn, công việc thuận lợi.